Για πάρα πολλά χρόνια τα κατοικίδια, και ιδιαίτερα οι σκύλοι και οι γάτες, αποτελούν συντροφιά για περίπου τον μισό, και παραπάνω, πληθυσμό της γης. Κάθε ένας από αυτούς τους σκυλο/ γατο/ γονείς επενδύει στα πλάσματα αυτά ενέργεια, χρόνο αλλά και χρήματα ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που θα το έκανε για κάθε άλλο μέλος της οικογένειας του. Τι είναι όμως αυτό που μας κάνει να δενόμαστε τόσο πολύ με τα κατοικίδια μας? Μελέτες δείχνουν πως οι περισσότεροι από τους ιδιοκτήτες πιστεύουν πως, στην πραγματικότητα, το κατοικίδιο τους τους κάνει καλό και αισθάνονται ικανοποίηση ως προς τις συναισθηματικές τους ανάγκες.

Επιστημονικά οι έρευνες για την βαθύτερη μελέτη της σχέσης κατοικιδίου- ιδιοκτήτη, και για τα οφέλη αυτής, ξεκίνησαν πριν πολλά χρόνια, όταν το 1965 μελετήθηκε το pet therapy (θεραπεία με σκύλο) και η σχέση αυτή αποδείχθηκε όντως θεραπευτική με τους στόχους να επιτυγχάνονται πολύ γρηγορότερα από ότι σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο χωρίς σκύλο-θεραπευτή. Από τότε ουκ ολίγες έρευνες ασχολήθηκαν με τα πλάσματα αυτά και τα αποτελέσματα είναι μόνο θετικα! (Levinson, 1965).

Κατά την βρεφική και παιδική ηλικία, η σχέση με το κατοικίδιο φαίνεται να λειτουργεί θετικά και στη σωματική υγεία αφού οι μικροοργανισμοί που φέρνει το ζωάκι μας αποτελούν πηγή για τη δημιουργία ενός γερού ανοσοποιητικού. Μελέτες μας έχουν δείξει πως τα παιδιά που μεγαλώνουν με κάποιο κατοικίδιο στο σπίτι αρρωσταίνουν πιο σπάνια σε σχέση με τα παιδιά που ζουν σε ένα αποστειρωμένο περιβάλλον. Σε ψυχικό και ψυχολογικό επίπεδο, η σχέση αυτή φαίνεται να επιδρά μόνο θετικά αφού, εκτός της ανιδιοτελούς αγάπης, τα ζωάκια δίνουν στα παιδιά πολλές καθημερινές ευκαιρίες ώστε να αναπτύξουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη. Τα ζώα μας δείχνουν τα συναισθήματα τους με τη γλώσσα του σώματος. Για παράδειγμα, γνωρίζουμε πώς μία κουνιστή ουρίτσα συνήθως σημαίνει χαρά. Η συγκατοίκηση με κατοικίδιο διδάσκει ένα παιδί την “αποκωδικοποίηση” των σημείων σχετικά με κάθε ανάγκη του ζώου, δίνοντας του τη δυνατότητα να αναγνωρίζει πώς αισθάνεται ή τι χρειάζεται. Αυτό ακολουθεί σε κάθε άλλη κοινωνική συναναστροφή. Η δεξιότητα αυτή δεν αποτελεί μία έμφυτη γνωστική λειτουργία αλλά χτίζεται μέσα από τη μοναδική αυτή σχέση παιδιού- κατοικιδίου. Κατά συνέπεια, ενισχύεται και η ενσυναίσθηση, με το παιδί να “εκπαιδεύεται” κατά κάποιο τρόπο στο να αναγνωρίζει τα συναισθήματα τα οποία βιώνει ένα ζωάκι ή κάποιος άνθρωπος. Ολα τα παραπάνω είναι σημαντικά καθώς αποτελούν απαραίτητοι πυλώνες για υγιείς κοινωνικές σχέσεις και αλληλεπιδράσεις με υγιή όρια.

Η ανάληψη ευθυνών της φροντίδας του κατοικιδίου, όπως για παράδειγμα το τάισμα και η βόλτα, δείχνουν να παίζουν σημαντικό ρόλο στην αυτοπεποίθηση του παιδιού, μιας και η ευθύνη αυτή το κάνει να αισθάνεται υπεύθυνο και το παρακινεί να φροντίσει και το ίδιο τον εαυτό του. Σαν αποτέλεσμα παρατηρούμε ανεξάρτητα και συναισθηματικά πλήρη παιδιά και εφήβους.

Η μοναδική συναισθηματική στήριξη την οποία δωρίζουν τα κατοικίδια απλόχερα, τα κάνει τους καλύτερους ακροατές με τα ίδια να μπορούν να αποσυμφορούν τα παιδιά από κάθε αρνητικό συναίσθημα, από το στρες αλλά και από ψυχοσωματικές διαταραχές οι οποίες είναι αποτέλεσμα εσωτερικών συναισθηματικών πιέσεων. Συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί βελτίωση της διαταραχής του ενδογενούς άσθματος, το οποίο ορίζεται ως ψυχοσωματική διαταραχή, και φαίνεται πως είναι αποτέλεσμα ελλιπούς συναισθηματικού δεσμού μεταξύ του παιδιού και της μητέρας ή του βασικού του φροντιστή.

Τα οφέλη της συγκατοίκησης με ένα κατοικίδιο όμως, δεν αφορούν μόνο στα παιδιά και την ανάπτυξη τους, αλλά και στους ενήλικες και τη ψυχική τους υγεία. Οι έρευνες έχουν αποδείξει επιστημονικά αυτό που κάθε ιδιοκτήτης πιστεύει. Τα ζώα βελτιώνουν την ποιότητα ζωής μας καθώς αποτρέπουν τη μοναξιά και βελτιώνουν την υγεία μας είτε σε σωματικό είτε σε ψυχικό επίπεδο. Το 1982 έρευνα απέδειξε πως η συντροφιά ενός ζώου μειώνει την αρτηριακή πίεση. Σαν αποτέλεσμα, οι πιθανότητες για εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιακά προβλήματα, υπέρταση κ.α είναι μειωμένες για τους ιδιοκτήτες κατοικιδίων συγκριτικά με ανθρώπους που ζουν χωρίς κάποιο ζώο για συντροφιά. Μάλιστα, μελετώντας μακροπρόθεσμα 93 ασθενείς μετά από καρδιακή προσβολή παρατηρήθηκε πως μόνο το 6% των ασθενών που ζούσαν με κατοικίδιο απεβίωσαν, συγκριτικά με τους ασθενείς χωρίς κάποιο ζωάκι όπου το ποσοστό θανάτων ήταν 44%. (Katcher, 1982).

Βιβλιογραφικά, υπάρχουν πολλά στοιχεία μέσα από αποτελέσματα μελετών και ερευνών όπου αποδεικνύεται η βοήθεια των κατοικιδίων στη ψυχική μας υγεία. Όπως και στα παιδιά, με τον ίδιο τρόπο τα κατοικίδια διώχνουν το στρες και το άγχος και για τους ενήλικες. Μάλιστα, έχει παρατηρηθεί μείωση των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων σε άτομα με αγχώδη διαταραχή έπειτα από την απόκτηση και συγκατοίκηση με κάποιο ζώο. Επιπλέον, φαίνεται να μειώνονται και τα συμπτώματα της καταθλιπτικής διαταραχής και για το λόγο αυτό πολλές φορές, η απόκτηση ενός κατοικίδιου συστήνεται στην οικογένεια του ασθενούς από τους θεραπευτές του. Τα αποτελέσματα αυτά φαίνεται να πηγάζουν από την συναισθηματική πλήρωση την οποία βιώνει ο άνθρωπος φροντίζοντας το κατοικίδιο του, αλλά και από την ίδια τη πλήρωση την οποία αισθάνεται το ζώο.

Φυσικά, τα οφέλη ως προς τα άτομα τρίτης ηλικίας δεν έχουν μείνει έξω από το ενδιαφέρον των ερευνητών, με τις μελέτες να βρίσκουν τα ίδια οφέλη ως προς τη σωματική αλλά και τη ψυχική τους υγεία. Στην ηλικιακή αυτή ομάδα ωστόσο, ο παράγοντας της μοναξιάς αποτελεί σημαντικότερο δεδομένο με τη συντροφιά ενός ζώου να μοιάζει απαραίτητη για τους ειδικούς ψυχικής υγείας, με στόχο τη βελτίωση της ζωής τους.

Αν και η μοναδική αυτή σχέση κίνησε το ενδιαφέρον των ερευνητών πριν 60 σχεδόν χρόνια, η γνώση για τα οφέλη των κατοικιδίων στη ζωή μας είναι ελλιπής. Ευχή μας είναι το μέλλον να φέρει κι άλλη γνώση και δεδομένα υπερ των ζώων με στόχο την αναγνώριση των δυνατοτήτων τους και την εξάλειψη της βίας απέναντι τους.

Ντιάνοβα Χριστιάνα
Ψυχολόγος, BSc,
εκπ. Συνθετική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία,
ειδ. Διαταραχές λόγου και ομιλίας

Πηγές:
Sable, P. (1995). Pets, Attachment, and Well- Being across the Life Cycle. Social Work: Research Library, pp. 334
Katcher, A. (1982). Are companion animals good for your health? A review of he evidence. Aging, pp. 2-8
Levinson, B. M. (1965). Pet psychotherapy: Use of household pets in treatment of behavior disordedr in childhoo. Psychological reports, 17, 695-698

Το νέο βιβλίο του Μιχαήλ Άνθη έχει τίτλο «Προσοχή άνθρωπος» (Μυθιστόρημα). Τι μπορεί να κάνει ο Κάιντ (Κind), ένα αδέσποτο Γκριφόν Φωβ της Βρετάνης, όταν γίνεται ο πλουσιότερος σκύλος του κόσμου; Μά, να πάρει υπό την προστασία του έναν αδέσποτο… άνθρωπο και, όντας σκύλος, να αρχίσει να λειτουργεί και ο ίδιος ως άνθρωπος! Ο αδέσποτος άνθρωπος δεν είναι άλλος από τον Λάντλ, έναν προικισμένο άστεγο, που ξεναγεί τον Κάιντ στα σκοτεινότερα λαγούμια της αδίστακτης και αυτοκαταστροφικής ανθρώπινης φύσης.

Με λένε Ίλαν. Με ονόμασαν έτσι οι θετοί γονείς μου επειδή είμαι κοκκινοτρίχης σαν τον φίλο τους τον Ίλαν. Αυτός είναι Γερμανοεβραίος ενώ εγώ όχι. Η ρίζα μου είναι από την Ιρλανδία, αλλά δέχτηκα το όνομά μου γιατί είναι βολικό.Ί-λαν. Εύκολο και καθόλου γελοίο σαν κάτι γνωστούς μου με σαχλά ονόματα. Ο πατέρας μου διάλεξε εμένα γιατί ενώ ήμουν ο πιο μικρός και πιο φιλάσθενος από τα’αδέρφια μου, ήμουνα ο πιο κοινωνικός και αγαπησιάρης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Κάθε χρόνο, τους ζεστούς μήνες, δεκάδες σκυλιά πεθαίνουν μέσα στο αυτοκίνητο από την ζέστη. Για...

Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το να περπατάς με τον σκύλο σου στην παραλία. Είναι κάτι που...

Ο σκύλος όταν ζει στην φύση είναι ζώο που πρέπει να εργαστεί (να ασκηθεί) για να επιβιώσει. Πρέπει...

Newsletter!
Διαβάστε πρώτοι τα άρθρα μας

ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

Χωρίς αμφιβολία τα ποντίκια δεν αρέσουν στους περισσότερους ανθρώπους. Θεωρούνται βρώμικα ζώα και όχι άδικα μιας και μεταφέρουν πολλές αρρώστιες. Η αλήθεια είναι πως δεν είναι όλα τα ποντίκια...

ΦΥΛΕΣ ΣΚΥΛΩΝ

Νονός τους θεωρείται ο King Charles ο 2ος που υπήρξε ηγέτης της Αγγλίας τον 17ο αιώνα. Μάλιστα η ιστορία λέει πως με νόμο είχε επιτρέψει στα King Charles να έχουν πρόσβαση οπουδήποτε! Ήταν παράνομο...

PET MARKET

Η καθαριότητα όταν έχουμε κουτάβι στο σπίτι (και όχι μόνο) μπορεί να εξελιχθεί σε εφιάλτη. Αυτό γιατί όσο και αν καθαρίζουμε το σπίτι συνεχίζει να μυρίζει και το χειρότερο, ο σκύλος συνεχίζει να...